Het stroomnet is vol. Hoe kun je toch méér stroom gebruiken?

Ons stroomnet zit vol. Hoe kun je als bedrijf groeien en meer stroom of capaciteit gebruiken? Dat is hét probleem waar mkb in Nederland een oplossing voor zoekt. In dit artikel geven we antwoord op die vraag.

Stroom voor bedrijven: hoe werkt het?

Het stroomnet werkt voor bedrijven anders dan hoe het thuis werkt. Voor zakelijk gebruikers maken we onderscheid tussen twee groepen: kleinverbruikers en grootverbruikers.

1. Kleinverbruikers

Voor kleinverbruikers werkt het wél net als thuis. Je hebt een energiecontract waar je een bepaald vermogen stroom mag gebruiken en terugleveren. Je betaalt een vast bedrag per jaar voor de aansluiting. Een kleinverbruiker ben je tot maximaal 3x80A. Daarmee kan je gelijktijdig ongeveer 55 kW gebruiken.

2. Grootverbruikers

Ga je daarboven, dan ben je grootverbruiker. Voor grootverbruikers werkt het allemaal heel anders. Grootverbruikers worden afgerekend op basis van hun maandelijkse piekvermogen, gemeten in intervallen van 15 minuten. Dit betekent dat de hoogste piek in energiegebruik tijdens een maand bepalend is voor een groot deel van de kosten, ongeacht het gemiddelde verbruik. Naast het betalen voor energieafname (kWh), betalen grootverbruikers ook capaciteitskosten (kW), die gerelateerd zijn aan de infrastructuur die nodig is om deze pieken te ondersteunen. In tegenstelling tot kleinverbruikers ontvangen grootverbruikers doorgaans geen vergoeding voor teruglevering van stroom aan het net, en contracten zijn vaak asymmetrisch: er wordt apart gecontracteerd voor afname- en teruglevercapaciteit. Er zijn ook nieuwe contractvormen gebaseerd op tijdsblokken. Hier mag je bijvoorbeeld tijdens bepaalde tijdsblokken niet afnemen.

Uitdagingen voor grootverbruikers

Bedrijven lopen momenteel tegen flink wat uitdagingen aan wat betreft energie. Het stroomnet is in veel regio’s zo vol dat nieuwe bedrijven niet kunnen worden aangesloten en bestaande bedrijven hun plannen voor uitbreiding of verduurzaming moeten uitstellen. Volgens Netbeheer Nederland staan er momenteel 12.000 bedrijven op de wachtlijst voor een stroomaansluiting, met name in provincies zoals Gelderland, waar de problemen het ernstigst zijn. We moeten dus slimmer omgaan met de capaciteit die we wel hebben. In dat kader lopen bedrijven tegen twee uitdagingen aan:

1. Gebrek aan inzicht in stroomverbruik en onnodige kosten

Veel bedrijven hebben onvoldoende inzicht in hun energieverbruik, wat kan leiden tot onverwachte pieken in stroomgebruik en onnodig hoge kosten. Deze pieken ontstaan vaak doordat processen niet goed op elkaar afgestemd zijn of doordat apparatuur tegelijkertijd wordt ingeschakeld, zonder dat dit noodzakelijk is. Omdat grootverbruikers afgerekend worden op hun maandelijkse piekvermogen, kan één enkele piek al een flinke financiële impact hebben. Daarnaast investeren bedrijven soms in dure installaties, zoals grote batterijen, die niet altijd nodig zijn. Met beter inzicht in het energieverbruik en slimme aansturing van processen kunnen bedrijven hun stroomverbruik efficiënter uitsmeren over de dag, waardoor ze zowel pieken als onnodige investeringen vermijden.

2. Netcongestie en beperkt gecontracteerd vermogen

Een andere grote uitdaging voor grootverbruikers is netcongestie. In veel regio’s is het elektriciteitsnet overbelast, waardoor bedrijven geen extra vermogen kunnen aanvragen om hun groeiende energiebehoefte te ondersteunen. Dit betekent dat ze moeten werken met een beperkt gecontracteerd vermogen, wat hen dwingt om slimmer om te gaan met de capaciteit die ze wél hebben. Zonder een goede strategie kan dit leiden tot knelpunten in de bedrijfsvoering, zoals het uitstellen van productieprocessen of inefficiënt gebruik van apparatuur. Bedrijven moeten daarom investeren in oplossingen zoals energiemonitoring en slimme technologieën om binnen hun beperkte capaciteit te blijven opereren en tegelijkertijd hun bedrijfsdoelen te behalen.

De oplossing: slimmer omgaan met de capaciteit die je hebt

Om de uitdagingen van grootverbruikers aan te pakken, is het cruciaal om slimmer om te gaan met de beschikbare capaciteit. Dit begint met inzicht creëren in het stroomverbruik. Daarna is het zaak om het energieverbruik uit te smeren en/of aan te passen aan de beschikbaarheid van goedkope hernieuwbare stroom.

1. Inzicht creëren in stroomverbruik

Het verkrijgen van inzicht in energieverbruik is een essentiële eerste stap voor bedrijven om pieken te vermijden en kosten te beheersen. Door je energieverbruik te analyseren, kunnen bedrijven processen optimaliseren. Thuis heb je als woningeigenaar waarschijnlijk best een aardig beeld welke apparaten voor het grootste deel van je stroomgebruik verantwoordelijk zijn. Maar bij bedrijven, waar veel mensen werken elk met eigen ritmes, expertises en apparaten, is dat inzicht véél minder aanwezig. Daarom is het des te belangrijk om te beginnen met monitoring.

Bij slimmer omgaan met energie denken we vaak meteen aan hele fancy oplossingen. Maar alleen al inzicht in het energieverbruik kan hele eenvoudige oplossingen voortbrengen. Zo vertelde Femme Taken, oprichter van Loqio, in de Groene Zaken podcast over een industrieel bedrijf dat kampte met pieken in energieverbruik. Dat bleek voor te komen tijdens het opstarten van het verwarmingsproces van een coatingbad. De oplossing was simpel: niet gelijktijdig met het opstarten van de warmtepompen óók het coatingbad gaan verwarmen.

Door energiemonitoring krijg je inzicht tijdens welke uren er wél en tijdens welke uren er níet veel stroom wordt verbruikt. Dat geeft je inzicht waar op de dag er nog stroom beschikbaar is om te gebruiken. Wellicht zijn er processen die je kunt aanpassen of verplaatsen, zodat je in z’n totaliteit toch meer stroom kunt gebruiken.

2. Energieverbruik uitsmeren en aanpassen aan hernieuwbare stroom

Naast inzicht is het spreiden van energiegebruik over de dag een effectieve strategie om pieken te vermijden en gebruik te maken van goedkope hernieuwbare energie.

In dezelfde aflevering vertelt Femme over een veevoerbedrijf. Ook zij hadden te maken met pieken in het stroomverbruik. Er gebeurde bij dit bedrijf veel tegelijk. In een poging om de pieken te voorkomen, implementeerde dit bedrijf een stoplichtsysteem dat operators waarschuwde wanneer er wel of geen ruimte is om energie-intensieve processen te starten.

Een mooie overtreffende trap is als je het energieverbruik slim kunt aansturen. Het voorbeeld van Exonet illustreert hoe dit in de praktijk werkt. Exonet beschikt over een all-electric kantoorpand met een zonnecarport en een laadplein voor elektrische voertuigen. Door de zonnecarport wekt het pand meer energie op dan het elektriciteitsnet kan verwerken. Om te voorkomen dat er ongewenste curtailment (uitschakeling van zonnepanelen) plaatsvindt, heeft Exonet een energiemanagementsysteem geïmplementeerd dat de laadsnelheid van elektrische auto’s aanpast aan de actuele opwekking van zonnestroom. Hierdoor wordt de zelf opgewekte energie maximaal benut en hoeven er geen zonnepanelen uitgeschakeld te worden. Dit slimme systeem zorgt er bovendien voor dat het bedrijf netto meer stroom kan gebruiken zonder extra netcapaciteit aan te vragen.

Daarnaast maakt Exonet gebruik van dynamische energieprijzen om kosten te besparen. Het energiemanagementsysteem voorspelt het energiegebruik op basis van day-ahead prijzen, beschikbaarheid van voertuigen, en de verwachte zonnestroomopwekking. Op basis hiervan bepaalt het systeem het optimale moment om auto’s te laden, waardoor Exonet niet alleen efficiënt binnen zijn beperkte capaciteit opereert, maar ook jaarrond profiteert van lagere energiekosten.

Meer stroom, minder kosten en duurzamer

Slimmer omgaan met capaciteit begint dus bij inzicht. Door net even wat anders te plannen of met behulp van moderne technologieën kunnen grootverbruikers vervolgens niet alleen kosten besparen, maar ook efficiënter opereren binnen de beperkingen van hun gecontracteerde vermogen én bijdragen aan een duurzamer energiesysteem.

---